[Ẩm thực Phú Yên] Vùng đất Phú – trời Yên thân thương nằm dọc trên thắt lưng mảnh đất hình chữ S – Việt Nam phì nhiêu là nơi sản sinh ra nhiều món ẩm thực độc đáo, mang đậm dấu ấn riêng, vừa ngon lại vừa hợp túi tiền.
Nếu bạn chưa biết nên ăn gì khi du lịch Phú Yên, thì bánh tráng thịt heo Hòa Đa, bánh hỏi lòng heo, cơm niêu, tiết canh sò huyết, mắt cá ngừ đại dương… những món ăn đặc sản vừa bình dân này là những gợi ý không đâu chính xác hơn cho bạn. Phú Yên Plus xin liệt kê 10 món ngon đất Phú Yên mà bất kỳ du khách nào khi đến đây cũng nên nếm thử.
1. Bánh tráng thịt heo Hòa Đa
Ở Phú Yên, đặc biệt trong những ngày hội họp lễ Tết thì bánh tráng là thứ không thể thiếu đầu tiên, bánh tráng gắn bó với đời sống nông nghiệp tự bao đời này của người dân Phú Yên. Làng nghề bánh tráng nổi tiếng nhất Phú Yên là làng bánh Hòa Đa với khoảng 30% hộ dân cư nơi đây mưu sinh bằng nghề làm bánh tráng. Bánh tráng ngon có độ dày vừa, đều khổ, tốt nắng, nướng ăn thơm, nhúng nước không dính. Bánh tráng Hoà Đa ăn với thịt heo, cháo lòng, bánh hỏi đã trở thành món ngon hấp dẫn níu chân nhiều du khách. Có nhiều món ngon nhưng món bánh tráng cuốn với thịt heo kèm rau sống hái từ đồng rau Hoà Đa, chấm nước mắm nhỉ sóng sánh thơm ngon được ướp từ cá biển đông với bàn tay của ngư dân làng Yến kèm với dĩa ớt xanh được coi là “số zách”.
2. Cháo lòng bánh hỏi
Không ai biết món ăn này có nguồn gốc từ đâu, chỉ biết rằng đây là một món ăn sáng khá "độc" phổ biến ở các tỉnh Bình Định, Phú Yên, Gia Lai… Sở dĩ nói đây là một món "độc" vì các nguyên liệu tạo nên món ăn như cháo lòng, bánh hỏi, không hề ăn nhập gì với nhau, nhưng vẫn tạo nên phong vị ẩm thực rất riêng, lạ miệng.
Khi ăn món này, bánh hỏi được để riêng trong một chiếc đĩa. Lòng luộc chín được để riêng ở một chiếc đĩa khác. Khi ăn, cách phổ biến nhất là cuốn bánh tráng với bánh hỏi, lòng và rau sống, nhưng nếu thích, bạn cũng có thể cho tất cả các thành phần vào chén, chan nước chấm vào rồi thưởng thức.
Sau khi ăn món này, thực khách sẽ được thưởng thức một bát cháo trắng thơm ngon. Chính hương vị nóng ẩm của món ăn vừa giúp bạn không bị lạnh bụng vừa ngon miệng hơn.
3. Món ngon từ cá ngừ đại dương
Nổi tiếng với đặc sản cá ngừ đại dương, đây là một trong ba "tam bảo" bên cạnh sò huyết Ô Loan và ghẹ Sông Cầu khi nhắc đến ẩm thực Phú Yên. Cũng là món ăn ưa chuộng ở nhiều nước châu Á, nhất là các nước Nhật Bản, Đài Loan,… nên sẽ thật là thiếu sót khi bạn đến vùng đất này mà không thử qua các món ngon được chế biến từ nguồn tài nguyên của vùng biển này. Nói đến đặc sản cá ngừ đại dương, bạn không thể bỏ qua các món như mắt cá ngừ chưng, gỏi bao tử cá ngừ, lườn cá ngừ nướng…
Mắt cá ngừ đại dương tiềm thuốc bắc là đặc sản của Phú Yên nên bạn đừng quên thưởng thức nhé. Cái hay của món ăn này là mặc dù tiềm thuốc bắc nhưng vẫn giữ được hương thơm đặc trưng đầy hấp dẫn của cá. Chỉ cần cho vào bát một ít lá tía tô thái nhỏ là đủ làm hài lòng bất kỳ một vị khách khó tính nào.
Bao tử cá ngừ đại dương cũng là một nguyên liệu chính làm nên 2 món ăn ngon là gỏi bao tử cá và bao tử cá hầm tiêu xanh. Nếu như món gỏi hấp dẫn người ăn nhờ cái vị chua chua đặc trưng thì phần thịt dai giòn hòa trong vị thơm của các loại rau khiến bạn thích mê. Trong khi đó, món bao tử hầm tiêu xanh lại khiến bạn phải xuýt xoa bởi vị cay nồng của tiêu xanh nhưng lại hài lòng với cái vị thanh ngọt của nước dùng. Trong những buổi tối mát trời thì đây là món ăn mà bạn khó có thể bỏ qua.
Lườn cá nướng cũng là món ngon bạn nên thử. Lườn là phần thịt nằm dưới bụng cá, phần này gồm lớp da, lớp mỡ bụng và thịt. Khi ăn, bạn sẽ cảm nhận cảm giác dai dai, mềm, có vị ngọt nhẹ, không quá khô và không gây cảm giác ngấy.
4. Hàu nướng mỡ hành
Nếu như muốn ăn hải sản, hàu nướng mỡ hành là món ăn tương đối lạ miệng mà bạn nên thử. Những con hàu chỉ bé bằng hai ngón tay người lớn, nhưng đầy hấp dẫn với hương thơm nức của mỡ hành quyện trong thịt hàu căng đầy, thơm ngọt ngon miệng.
5. Sò huyết đầm Ô Loan
Triều vừa xuống, những người dân sống quanh đầm kéo nhau đi bắt sò huyết. Chỉ cần lội trên lớp bùn vừa rút nước, chân đạp trúng con sò, dùng hai ngón chân kẹp vào và gắp lên cho vào rỗ. Khi chiều xuống, sẽ không gì thú vị bằng khi vừa được ngồi ngắm hoàng hôn trên biển vừa được thưởng thức vị ngọt thanh của những con sò được nướng vừa chín tới.
Đầm Ô Loan không chỉ là một thắng cảnh đẹp mà còn cung cấp loại sò huyết nổi tiếng thơm ngon. Sò huyết ở đây được xếp vào một trong ba loại ngon nhất ở nước ta cùng với sò huyết phá Tam Giang (Huế), sò huyết đầm Thủy Triều (Khánh Hòa). Bắt sò huyết rất đơn giản, chỉ cần lội trên lớp bùn vừa rút nước, chân đạp trúng con sò, dùng hai ngón chân kẹp vào và gắp lên cho vào rổ. Sò huyết bắt về còn tươi ngon được ngâm cho nhả hết bùn đất trước khi chế biến thành các món ăn ngon như: nướng tái, xào me, hấp, làm gỏi… và đặt biệt là tiết canh sò huyết. Khi chiều xuống, sẽ không gì thú vị bằng khi vừa được ngồi ngắm hoàng hôn trên dòng sông Cái vừa được thưởng thức vị ngọt thanh của những con sò được nướng vừa chín tới.
6. Ghẹ Sông Cầu
Ghẹ vùng Sông Cầu (Phú Yên) to bằng bàn tay, bụ bẫm, thân mình xanh thẫm, càng và yếm lốm đốm trắng, béo mầm. Người ta có thể luộc, rang muối hoặc nướng vỉ, làm món lai rai rất thú. Khách muốn có bữa cơm ghẹ thì có ngay tô canh ghẹ, đĩa ghẹ kho rim nóng hổi.
Nếu cần nhâm nhi lai rai thì đã có những chú ghẹ to tướng, mầu đỏ gạch, nằm gọn gàng trên đĩa trông thật hấp dẫn. Dùng hai tay bẻ lấy đôi càng rồi nhẹ nhàng đập vỡ nó ra, chấm vào đĩa muối cho vào miệng. Cảm giác đầu tiên là vị ngọt ngọt, mùi thơm thơm, béo béo và mịn màng ở đầu lưỡi, sau đó ngấm dần xuống tận cổ. Khách hớp chút bia để lấy đà, xơi tiếp bằng cách lột bỏ cái yếm trắng dưới bụng, bóc cái mai để lộ ra lớp thịt săn chắc trắng nõn nà và một lớp gạch màu vàng ươm. Dùng cái nĩa cạy hết lớp gạch chấm vào đĩa muối tiêu ăn trước, sau đó mới đến lớp thịt. Ăn ghẹ chớ ăn vội, cứ chậm rãi từng con một, hết con này đến con khác. Vừa ăn vừa uống bia. Khi nào cảm thấy bụng đã no, mới thôi!
Rời Sông Cầu thơ mộng trong cảm giác thoải mái, du khách không quên mang về những xâu ghẹ còn tươi rói, miệng còn thở phì phì, để làm quà cho gia đình hay bạn bè thân thuộc.
7. Lá dít nấu chua
Lên các xã miền núi của huyện Tuy An, Sơn Hòa, ta lại được thưởng thức món canh chua lá dít độc đáo, chỉ có ở Phú Yên. Lá dít nấu canh chua hợp với nhiều loại hải sản hoặc các loại chim rừng nhưng nấu với thịt gà tươi sống thì mới thiệt xứng danh là đặc sản. Sướng nhất là khi ăn món này kèm một chén muối ớt rừng giã nhỏ và nhấp chút rượu nồng. Khi đó mùi thơm, vị chua của lá dít hòa cùng vị ngọt thơm của thịt gà cộng với vị cay của ớt trên đầu lưỡi, vừa ăn vừa hít hà… ngon tuyệt!
Thời chiến tranh, những người hoạt động cách mạng sống trên vùng núi phía tây Phú Yên ăn món canh chua lá dít gần như quanh năm nhưng vẫn thấy hợp khẩu vị, chẳng ai kêu chán. Ngày nay, canh chua lá dít thịt gà là món đãi khách đặc biệt chỉ có ở Phú Yên. Nhiều người về thăm quê, công tác hoặc đi du lịch đến các xã miền núi Phú Yên đều coi đây là món khoái khẩu không thể thiếu trong bữa ăn. Lúc ra về, mỗi người mang về một ít lá dít để khoe với vợ con, nhưng chắc chắn là không ngon bằng nấu ăn tại chỗ. Có lẽ nguồn nước, mảnh đất và khí hậu nơi đây là nhiều yếu tố tạo nên vị ngon của nồi canh chua xứ nẫu.
8. Cơm gà Phú Yên
Cùng với cơm gà Hội An và Tam Kỳ, cơm gà Phú Yên là một trong ba món cơm gà ngon nổi tiếng của dải đất miền Trung. Vì thế, mỗi khi du lịch đến Phú Yên, hầu như du khách nào cũng muốn được thưởng thức món ăn nổi tiếng này. Nhìn đĩa cơm gà vàng ươm với màu vàng ươm của thịt gà xé, màu tím của hành ngâm chua, màu xanh của dưa leo, rau răm, màu đỏ của đồ chua… thật khó cưỡng kể cả với những vị thực khách khó tính nhất, bạn sẽ cứ muốn ăn hoài mà không thấy ngán.
9. Cá rô đồng chiên giòn ăn kèm nước mắm ngò rí
Trong buổi tối mát trời ở thành phố Tuy Hòa, ngồi nhâm nhi món ăn dân dã này cùng bạn bè bên bờ sông lộng gió thì còn gì thú vị bằng. Món ăn không có gì đặc biệt, chỉ với ít cá rô đồng to bằng ngón tay người lớn chiên giòn. Nhưng cái làm cho món ăn này trở nên ấn tượng là nhờ chén nước mắm ngò rí (rau mùi) vừa đậm đà vừa thơm. Cách làm nước chấm này khá đơn giản, ngò rí được giã nát với ớt xanh, pha thêm ít nước mắm, đường cho vừa ăn là được.
10. Cơm niêu
Cũng như cơm gà, cơm niêu khá phổ biến ở các tỉnh miền Trung. Tuy chỉ là một món cơm bình dân, nhưng nhờ cách chế biến tỉ mỉ đầy công phu nên được rất nhiều người ưa thích. Để nấu cơm niêu, bạn phải chọn gạo nguyên hạt, mềm dẻo. Gạo được vo sạch rồi cho vào niêu nấu chín. Khi cơm vừa cạn, nước được tiếp tục vùi vào trong tro, than trong khoảng 20 phút để cơm chín. Thưởng thức cơm niêu với các món cá kho tiêu, kho tộ cùng bát canh rau xanh mát là đủ làm hài lòng bất kỳ thực khách khó tính nào.
Ngoài những món ngon kể trên, mảnh đất Phú Yên còn khá nhiều món ăn bình dị khác như bánh ướt, bánh canh chả cá, bánh canh hẹ, bún chả cá, mực sữa nướng, nhông đất nướng, lẩu chua cá bóp, bò một nắng… mà Phú Yên Plus sẽ đề cập đến ở bài viết sau. Để ăn món cháo lòng bánh hỏi, bánh tráng cuốn thịt heo bạn phải đến tận quán Hòa Đa (xã Mỹ An, huyện Tuy An) mới là nơi nổi tiếng của món ăn này. Riêng món mắt cá ngừ cùng các món hải sản khác, bạn có thể tìm đến khu ẩm thực bờ kè Bạch Đằng, thành phố Tuy Hòa. Ở đây có đủ các loại hải sản tươi ngon với mức giá rất hợp lý cho bạn tha hồ chọn lựa mà không sợ chặt chém.
Một vài địa chỉ quán ăn ở thành phố Tuy Hòa dành cho bạn:
– Cơm gà – 189 Lê Thánh Tôn
– Quán gà nướng – 159 Nguyễn Công Trứ
– Nhông đất nướng – 92 Nguyễn Công Trứ.
– Cháo vịt – 61 Nguyễn Công Trứ.
– Bánh cuốn – 4/4 Trần Bình Trọng.
– Các món cơm – 57 Duy Tân.
– Các món dê – 238 Lê Lợi.
– Cơm niêu – 111 Lê Thành Phương.
– Bánh xèo – 20 Lê Thánh Tôn.
– Cá ngừ đại dương – 259C Lê Duẫn.
– Bánh canh – 32A Lê Trung Kiên.
Tổng hợp từ Internet.
